مقدمه

کمپرسورها نقش حیاتی در بسیاری از صنایع و کاربردهای خانگی ایفا می‌کنند. از تامین هوای فشرده برای ابزارهای بادی گرفته تا سیستم‌های تهویه مطبوع و تبرید، این دستگاه‌ها کاربردهای گسترده‌ای دارند. با این حال، مانند هر دستگاه مکانیکی دیگری، کمپرسورها نیز در معرض خرابی و مشکلات عملکردی قرار دارند. عیب یابی و رفع این مشکلات به موقع، می‌تواند از هزینه‌های تعمیرات گزاف و توقف فعالیت‌ها جلوگیری کند. این راهنما به شما کمک می‌کند تا با مشکلات رایج کمپرسورها آشنا شده و مهارت لازم برای عیب یابی و رفع آن‌ها را کسب کنید.

انواع کمپرسور

کمپرسورها بر اساس مکانیزم عملکرد خود به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. شناخت این انواع، به شما در درک بهتر عملکرد و عیب یابی آن‌ها کمک می‌کند. برخی از مهم‌ترین انواع کمپرسور عبارتند از:

• کمپرسورهای پیستونی: این نوع کمپرسورها با استفاده از یک پیستون که در داخل یک سیلندر حرکت می‌کند، هوا را فشرده می‌کنند. کمپرسورهای پیستونی رایج‌ترین نوع کمپرسور هستند و در اندازه‌ها و ظرفیت‌های مختلفی یافت می‌شوند.
• کمپرسورهای روتاری (دوار): در این نوع کمپرسورها، هوا با استفاده از یک روتور که در داخل یک محفظه می‌چرخد، فشرده می‌شود. کمپرسورهای روتاری معمولاً برای کاربردهایی با حجم هوای بالا و فشار متوسط ​​مناسب هستند.
• کمپرسورهای اسکرو (مارپیچی): این نوع کمپرسورها از دو روتور مارپیچی برای فشرده‌سازی هوا استفاده می‌کنند. کمپرسورهای اسکرو بسیار کارآمد هستند و برای کاربردهای صنعتی سنگین مناسب می‌باشند.
• کمپرسورهای سانتریفیوژ (گریز از مرکز): در این نوع کمپرسورها، هوا با استفاده از یک ایمپلر (پروانه) که با سرعت بالا می‌چرخد، فشرده می‌شود. کمپرسورهای سانتریفیوژ برای تولید حجم بسیار بالای هوا با فشار پایین استفاده می‌شوند.

مشکلات رایج کمپرسور

کمپرسورها ممکن است با مشکلات مختلفی روبرو شوند که بر عملکرد و طول عمر آن‌ها تاثیر می‌گذارد. درک این مشکلات به شما کمک می‌کند تا به سرعت آن‌ها را شناسایی و رفع کنید. در زیر به برخی از مشکلات رایج کمپرسورها اشاره می‌کنیم:

• کمپرسور روشن نمی‌شود: این مشکل می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند قطع برق، خرابی سیم کشی، مشکل در سوئیچ فشار، خرابی موتور یا مشکلات مربوط به رله باشد.
• کمپرسور روشن می‌شود اما هوا تولید نمی‌کند: این مشکل می‌تواند ناشی از مسدود شدن فیلتر هوا، نشتی در سیستم، خرابی شیر یک طرفه (Check Valve) یا آسیب دیدن پیستون، رینگ پیستون یا سیلندر باشد.
• کمپرسور بیش از حد گرم می‌شود: گرمای بیش از حد می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند تهویه نامناسب، کثیف بودن رادیاتور (در کمپرسورهای دارای سیستم خنک کننده)، کمبود روغن، خرابی ترموستات یا اضافه بار باشد. گرمای بیش از حد می‌تواند به قطعات داخلی کمپرسور آسیب برساند.
• نشتی هوا: نشتی هوا می‌تواند از اتصالات لوله ها، شیلنگ‌ها، شیرها، مخزن هوا یا درزگیرها رخ دهد. نشتی هوا باعث کاهش فشار و افزایش زمان کارکرد کمپرسور می‌شود.
• فشار هوای پایین: فشار هوای پایین می‌تواند ناشی از نشتی هوا، مسدود شدن فیلتر هوا، تنظیم نادرست سوئیچ فشار یا آسیب دیدن قطعات داخلی کمپرسور باشد.
• صدای غیرعادی: صداهای غیرعادی مانند صدای کوبش، صدای ساییدگی یا صدای تق تق می‌تواند نشان دهنده مشکل در قطعات داخلی کمپرسور مانند بلبرینگ‌ها، پیستون‌ها، رینگ پیستون‌ها یا سوپاپ‌ها باشد.
• خروج روغن همراه با هوا: خروج روغن همراه با هوا می‌تواند ناشی از فرسودگی رینگ پیستون‌ها، پر بودن بیش از حد روغن، خرابی جداکننده روغن (Oil Separator) یا مسدود شدن لوله تخلیه روغن باشد.
• خاموش شدن ناگهانی کمپرسور: خاموش شدن ناگهانی کمپرسور می‌تواند ناشی از اضافه بار، گرمای بیش از حد، افت ولتاژ یا خرابی سوئیچ فشار باشد.
• لرزش زیاد: لرزش زیاد می‌تواند ناشی از نصب نامناسب، عدم تعادل قطعات متحرک، یا شل شدن اتصالات باشد.

مراحل عیب یابی کمپرسور

عیب یابی کمپرسور یک فرآیند گام به گام است که نیازمند دقت و توجه به جزئیات است. در زیر به مراحل اصلی عیب یابی کمپرسور اشاره می‌کنیم:

1. بررسی اولیه:
   • مطمئن شوید که کمپرسور به برق متصل است و فیوز یا مدارشکن سالم است.
   • وضعیت ظاهری کمپرسور را بررسی کنید. به دنبال نشتی روغن، آسیب دیدگی سیم‌ها و شیلنگ‌ها باشید.
   • سطح روغن را بررسی کنید. در صورت نیاز، روغن را تا سطح مناسب اضافه کنید. از روغن مناسب با نوع کمپرسور خود استفاده کنید.
   • فیلتر هوا را بررسی کنید. در صورت کثیف بودن، آن را تمیز یا تعویض کنید.
2. بررسی عملکرد:
   • کمپرسور را روشن کنید و به صدای آن گوش دهید. به دنبال صداهای غیرعادی باشید.
   • فشار هوا را بررسی کنید. آیا کمپرسور به فشار مورد نظر می‌رسد؟
   • به دنبال نشتی هوا باشید. از محلول آب و صابون برای شناسایی نشتی های کوچک استفاده کنید.
   • دمای کمپرسور را بررسی کنید. آیا کمپرسور بیش از حد گرم می‌شود؟
3. بررسی قطعات:
   • موتور: با استفاده از یک مولتی متر، سلامت موتور را بررسی کنید. مقاومت سیم پیچ‌ها را اندازه گیری کنید.
   • سوئیچ فشار: سوئیچ فشار را بررسی کنید تا مطمئن شوید که به درستی کار می‌کند.
   • شیر یک طرفه (Check Valve): شیر یک طرفه را بررسی کنید تا مطمئن شوید که هوا را فقط در یک جهت عبور می‌دهد.
   • رله: عملکرد رله را بررسی کنید.
   • مخزن هوا: داخل مخزن هوا را از نظر زنگ زدگی و خوردگی بررسی کنید.
4. رفع مشکل:
   • پس از شناسایی مشکل، برای رفع آن اقدام کنید.
   • در صورت نیاز، قطعات آسیب دیده را تعویض کنید.
   • اتصالات شل را محکم کنید.
   • نشتی ها را با استفاده از نوار تفلون یا درزگیر مناسب برطرف کنید.
   • کمپرسور را به طور مرتب روغن کاری کنید.
   • سفارش قطعات

نگهداری پیشگیرانه

نگهداری پیشگیرانه نقش مهمی در افزایش طول عمر و بهبود عملکرد کمپرسور دارد. با انجام منظم این اقدامات، می‌توانید از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری کنید:

• بررسی روزانه:
  • سطح روغن را بررسی کنید.
  • فیلتر هوا را بررسی کنید.
  • به دنبال نشتی هوا باشید.
  • به صدای کمپرسور گوش دهید.
• بررسی ماهانه:
  • اتصالات لوله ها و شیلنگ‌ها را بررسی کنید.
  • فن خنک کننده را تمیز کنید.
  • عملکرد سوئیچ فشار را بررسی کنید.
• بررسی سالانه:
  • روغن را تعویض کنید.
  • فیلتر هوا را تعویض کنید.
  • داخل مخزن هوا را از نظر زنگ زدگی بررسی کنید.
  • تمام قطعات را به طور کامل بررسی کنید.
• برنامه ریزی بازدید دوره‌ای

نکات ایمنی

هنگام کار با کمپرسور، رعایت نکات ایمنی بسیار مهم است. بی توجهی به این نکات می‌تواند منجر به آسیب دیدگی جدی شود:

• قبل از انجام هرگونه تعمیرات، کمپرسور را از برق جدا کنید و فشار هوای داخل مخزن را تخلیه کنید.
• هنگام کار با کمپرسور از عینک ایمنی استفاده کنید.
• از لباس مناسب و دستکش استفاده کنید.
• از کمپرسور در محیط خشک و دارای تهویه مناسب استفاده کنید.
• از کمپرسور در نزدیکی مواد قابل اشتعال استفاده نکنید.
• فشار کمپرسور را بیش از حد مجاز افزایش ندهید.
• به هیچ وجه سعی نکنید کمپرسوری که در حال کار است را تعمیر کنید.